سەرچاوێ زمانێ توندو شکاندن و لێدانا تاکێ کورد چیە؟

وەک نێرینەک سوسیولوجی و مێژویەکا کورت بو سەردەمێ بەری سالا ١٩٤٦ ێ وە پشتی سالا ١٩٤٦ .  ل باشورێ کوردستانێ پێشیا دروست بونا پارتی دیموکراتی کوردستان ل سالا ١٩٤٦ کو سێ رێکخستنێن کوردی هەبون بناڤێ ( هیوا / شورەش / رزگاری )  ئەگەر مێژویا ڤان سێ حزبا بخوینی دێ گەهیە دەرئەنجامێ وێ چەندێ کو ڤان رێکخستنا کارێ خویێ سیاسی دکر ل چوارچوڤێ ستراتیجەکا نیشتیمانی و نەتەوەی  بێی کو کار ل سەر کەرب و کین و تیرورا سیاسی و شکاندنا تاکێ کورد بکەت وە پرانیا ئەوێن سەرکێشیا ڤان رێکخستنا دکر کەسانێن روشبیرێن نیشتمان پەروەر بون دیر ژ بنەمایێ ئینتیمائا  بنەمالەیى و خێلەکی . قوناغا دووێ دهێتە دەست پێکرن ئەوژی پشتی ڤان رێکخستنا خو کومکری ل ناڤ حزبەکا نوی دا ب ناڤێ پارتی دیموکراتی کوردستان و بسەرکێشییا مەلا مستەفا بارزانی . ئەم گەهشتینە قوناغا دوویێ و یا گرنگ بو هەلسەنگاندنێ ، لڤێرە زورا گرنگە ئەم دانپێدانێ بکەین کو تیرورا سیاسی و فکری و ژناڤ برنا کەسانێن شورەشگێر دەست پێکا وێ ل دروست بونا قوناغا پشتی ١٩٤٦ یە .  کو دەرئەنجامێ تاکرەویا سەروکێ حزبێ د بریارێن هەرە چارەنڤیس سازدا و دیرخستنا تەخا روشنبیر دەرئەنجامدا هندەک گروپا خو ڤەکێشا و هندەک هاتن دویرئێخستن و هندەک هاتن چەوساندن  ل ناڤ رێزێن پارتی دیموکراتی کوردستان ، ژ دیر کەفتن و خوڤەکێشانێ کێشە نە ب دوماهی هاتن و نە چارەسەر بون  بەلکو بو قوناغا دەست پێکرنا پوختان و تیرورێ و  کەرب و کینێ .  دەمێ ئەڤ هێزو کەسایەتێن دیرکەفتین ژ پارتی ب هەمان عەقلیەت هەڤرکی و توندوتیژیێ کارو خەباتێن خو کرن ، کارەساتا مەزن لڤێرێ دەست پێدکەت  کو هەست ب پرسێن نیشتیمانێن چارەنوس ساز نەکەن ، هەمان دەم دیر کەفتن ژ زمانێ دیالوک و لێبوردنێ  کو بکەنە بناغەک و کلتورەک بو پێکڤە ژیانێ و ئێک دوو قەبیلکرنێ د خەباتا خودا.

جورج فريدريش هيگل یێ ئەلمان و سيغيسموند فرويدێ نمساوی زور تەکەس کریە ل سەر مژارا  ( علم نفس السیاسی ـ دەرون ناسیا سیاسی ) ، ( النظرية الاجتماعية ـ تیوریا کومەلایەتی  )  کا چاوا کاریگەریا خو هەیە ل سەر هەر گوهرینەکێ ل کومەلگەهێدا   .

کەواتە ئەوا ئەم ئەڤرو دبینین ژ دەستهەلاتا ستەمکارا تالانکەر کو مللەت هەژارکری و بێباوەرکری دەرئەنجامێ کارکرنا ب سیستەماتیک بو کولەکرن و هەرفاندنا تاکێ کورد و نەباوەری بخوبونێ هەبیت و سفکاتی کرن  ب هەمی سکتەرێن حوکمرانییا مەدەنی . (جورج ئورێل ) ل رومانا باخچێ ئاژەلادا گەلەک ب زەلالی بەحسێ زمانێ دکتاتورا دکەت کا چاوا مونوپولێ ل دەست هەلاتێدا دکەن و راستیا ل خەلکێ دڤەشێرن و لێدانا چەمکێن پیروزێن ژیانێ و رێڤەبرنێ  دکەن ، نموونە دەمێ نەخویندەوارەک هەلگرێ پلەیەکا سەربازیا مەزن بیت ب ناڤێ ( شەرعیەتا شورەشگێری) ئەڤە بێ بها کرنا زانستێن سەربازیە نە کێمتر  ، لەوما ب  دیتنا من ژبو هەر کارەکێ ب ناڤێ چاکسازی لێ بهێتە کرن دڤێت یەکەم تشت چاکسازیا مێشکێ تاکێ کورد بهێتە کرن بەرەڤ ئینتمائا نیشتیمانی و پیروزیا خاکی  ئەڤ چەندەژی ب گیانێ لێبورینێ و دیالوگ و ئێک دوو قەبیل کرنێ و پێکڤە ژیانێ تێتە دروست کرن  .

پوختەیا ڤێ تێکستا کورت گەهشتمە چەند دەرئەنجامەکا  :

١/ ڤەقەتیان و دروست بونا هێزێن نوی ل دیف دروستبونا پارتی دیموکراتی کوردستان هەمان رەوشت و تیتالێن پارتی هەلگرتینە ب هندەک ماسکێن جیاواز .

٢/ هەلگرێن ناڤێن مەزن بوینە کو ل جیهان بینینا ئەڤرو ل وەلاتێن پێشکەفتی ئەڤ چورە ناڤێن پارتا پێگەها دیموکراسیێ و پێگڤە ژیانێ پێشکەفتنێ نە ، لێ لکوردستانێ  بپراکتیک پێچەوانەی وان ناڤا بوینە،نمونە ( دیموکراتی ـ نیشتیمانی ـ گوران ـ سوسیالست ـ ئێکگرتو و هتد ).

٣/ لێدان و توقاندن و تیرورا فیکری هەمی چاڤلێکەرێن ئێک دوو بوینە و ڤەرێژا حزبا ئێکێ بویە ل باشورێ کوردستانێ ، گوتنەکا کوردی هەیە دبێژیت ( تو چد چینی دێ وێ هەلینی ) .

٤/ ئەڤێن سەرکێشیا حزبێن باشور کرین و دکەن نەهەلگرێن فەلسەفەکا سیاسی و ستراتیجیەکا نیشتیمانی بوینە ، ب دروشمێن بریقدار و نەژادپەرستی و نەتەوەیێن  درەو خەلک پێ خاپاندیە و خو زالکریە ل سەر کومەلگەهێ  .

٥/  حزبێن سیاسی نەڤیایە تاکێ کورد هشیار ببیت و باش و خرابا ژێک جودا بکەت و خودی بریار و کەسایەتیا خو بیت .

٦/  ب ماسکێن درەو ڤیایە هەمی تشتەکێ ب مێشکێ مروڤاژی مونوپول بکەن .

٧/ زوربەیا ئوپوزسیون و یاخیێن باشورژی هەمان سیاسەتا حزبێن پیربوی دکەن ل سەر ئەساسێ لێدان و شکاندن و پوختاناندا .

٨/حزبێن باشور تاکێ کورد فێری لێبورینێ و دیالوکێ نەکریە ، دەرئەنجامدا چارەسەریا پرسا زور یا ب زەحمەتە  .

٩/ نە دانپێدان ب خەلەتیێن خو و شکەستنێن خو ئان دکەنە داستان ئان دکەنە دەستێ دەرەکی بێی ب خودا بچن کو ئەو حزب و هێزە بوینە زەمینە خوشکەر بو هەر بویەرەکێ .

١٠/  ل ڤان چەند سالێن داویێ دبینین چەندین  لەشکەرێن ئەلکترونی دروست بوینە ژ بو شکاندن و کرێتکرنا ئێک دوو بێ هزرکرن کا ئەڤ جورە کریارە چەند د خرابن وە خزمەتەکا مەزنە بو دوژمنێن دوزا کوردی .

١١/  هەر جارەکا لێک نێزیکبونەکژی دروست ببیت پتر چاڤ ل سەر وێ چەندێ بویە فێل و تەشقەلا دگەل ئێک بکەن ..

١٢/ ئەڤ بێسەروبەریا نوکە ل کوردستانێ نەخشێ جڤاکی و کومەلایەتی تێکدایە ، توند و تیژی و پوختان و تەهمیش کرن بویە دیاردە ل ناڤ کومەلگەهێ دا .

١٣/ ب ڤێ مودێلا حزبێن باشور رەوش بزەحمەتر و ئالوزتر لێ تێت ، کوردستان پێتڤی مودێلەکا نوی یا سیاسیە دیر ژ میلیشیا و خێل و بنەمالکیێ یە .

١٤/ هەبونا بێ حسێبا کەنالێن ئاسمانی ل سەرحسێبا قوتێ ژیانا خەلکێ وە ب داهاتێ کوردستانێ وە بکار ئینانانا وان  بو بەرژەوەندیا حزب و بنەمالا و شکاندا ئێک و دوو.