وتار
ئه‌رێ تو دزانی مرنا داربه‌ڕویان ئانكۆ مرنا ته؟
Sunday, 09.11.2022, 11:54 AM
د ڤێ نڤیسێ دا زانیارێن زۆڕ گرنگ دبارا پێگه‌ھ و تایبه‌تمه‌ندیێن داربه‌ڕویان ل كوردستانێ بزانه.
ئه‌رێ تو دزانی داربه‌ڕی ساڵانه تنێ ئێك سانتیمێ درێژ دبیت؟ كه‌واتا داربه‌ڕیه‌كا 100 سانتیما درێژ، ته‌مه‌نێ وێ نێزیكی سه‌د ساڵایه
ئه‌رێ تودزانی هه‌ر داربه‌رویه‌ك پشتی40 هه‌تا 50 ساڵا به‌ر و به‌رهه‌مان دده‌ت؟
ئه‌رێ تو دزانی 600 جۆڕێن داربه‌ڕیا ل سه‌رانسه‌ری جیهانێ هه‌نه كو جۆڕێ ل كوردستانێ كه‌ڤنارترین و ڕه‌سه‌نترین جۆرێ داربه‌ڕیانه؟
ئه‌رێ تو دزانی 70 ژسه‌دێ چاڤكانیێن هه‌بونا ئاڤێ ل ناڤا روباران و پشتی وێ بارینا بارانان ژ ئه‌نجاما دارستانێت به‌ڕویانه؟
ئه‌رێ تو دزانی په‌قینا كانیان ژ ئه‌گه‌را هه‌بونا داربه‌ڕویێت ب ته‌مه‌نه؟
ئه‌رێ تو دزانی ل چیایێن كوردستانێ بتایبه‌ت گاره و مه‌تین بۆ هه‌تا دگه‌هیته سلسیلا زاگرۆسێ بۆ تا چیایێن باكورو ڕۆژهه‌لاتێ كوردستانێ، ئه‌گه‌را سه‌ره‌كی یا هه‌بونا ئاڤ و روبار و كانیان ژ سایا ڤان داربه‌ڕویانه؟
ئه‌رێ تودزانی هه‌كه ئه‌ڤ داربه‌رویێت ته‌مه‌ن كه‌ڤنار كو هنده‌ك ژ وان پتری هزار ساڵان ته‌مه‌نێ وانه نه‌مینن دێ قه‌یرانه‌كا دژوار و بێ قه‌ره‌بۆ یا ئاڤێ ل كوردستانێ چێبیت؟
ئه‌رێ تودزانی نه‌بونا ئاڤێ ئانكۆ مرن؟
ئه‌ڕێ تو دزانی ژبۆ پێناسه‌كرن و پیرۆز دیتنا داربه‌ڕیێ ل بڕیتانیا وێنه‌ێ وێ لسه‌ر پارێ هویر (پۆل) شه‌ش پنسی هاتیه نه‌خشاندن؟
ئه‌رێ تو دزانی داربه‌ڕی وه‌كه سیمبولا زیۆس خوداوه‌ندێ یونانا دێرین دهاته پێناسه‌كرن؟
ئه‌رێ تو دزانی داربه‌ڕی لسه‌ر ئاستا جیهانی وه‌كه سیمبولا هێزێ، مۆڕالێ، به‌رخودانێ و زانستی دهێته ناسین؟
ئه‌رێ تودزانی وه‌ڵاتێ ئیرانێ دار به‌ڕیێ ب (سیهێن پیرۆزێن وه‌ڵاتی) بناڤ دكه‌ت ل ده‌مه‌كێ كو مه‌زنترین به‌شا ئه‌ڤ داره ل ئیرانێ تێدا دژیت ل ده‌ڤه‌ر و به‌شێن كوردستانی یێن ئیرانێ یه؟
تاڵانكه‌رێن بنه‌ماڵا بارزانی كو مل ب ملێ تركا رۆژانه ب سه‌دان قورمێت ڤان دارا ژبنی دئیننه ده‌رێ چاڤێ وان ل دارێت هه‌ری بلند و هه‌ری كه‌ڤنار و قورمێت هه‌ری ستویره، كه‌واتا دارێت هه‌ری ب ته‌مه‌ن، ئانكۆ دارا به‌ژنا وێ تنێ 5 مه‌ترا درێژ بیت كه‌واتا ته‌مه‌نێ وێ 500 ساڵه و به‌شه‌كه ژگیانێ زیندیێ دیرۆكا ڤێ خاكێ و بهاێ وی دگه‌ل باب و باپیر و ئه‌ژدادێ كوردا ئێكه، ئه‌ڤ داره ته‌مه‌نێ وان پتری 1000ساڵایه كو د ئێك رۆژدا ژسایا سه‌رێ ماڵباتا بارزانی كو كوردستانێ وه‌ك میراته‌كا بنه‌ماله‌یی دزانن ب فرۆتنان ئه‌ڤ داره ژبۆ ده‌وله‌تا فاشستا ترك دبنه مه‌تریالێت پێشه‌سازی یان ژی سۆته‌مه‌نیان. .
داربه‌ڕی دناڤبه‌را 20 بۆ تا 50 مه‌ترا به‌ژنێ دده‌ت، ل هنده‌ك جها ده‌مێ ته‌مه‌نێ وێ دگه‌هیته 500 ساڵان ئێدی بلند نابیت و هێزا وێ دكه‌ڤیته سه‌ر قورما وێ و ئێدی ژ ملێ قورمێ ڤه گه‌شێ دكه‌ت و پان و به‌رین دبیت، دهه‌مان ده‌مدا رهێت وێ ب كویراهی كه‌ڤرا دكه‌لێشن هه‌تا كو دگه‌هنه چاڤكانیێن ئاڤێ و دبنه ئه‌گه‌را په‌قینا كانیا و زێده‌بونا رێیا ئاڤێ بۆ سه‌ر زه‌ویێ، هه‌م ژی ئۆكسیجنا كو داربه‌ڕی دده‌ت ژ هه‌ر داره‌كا دی جوداتر و چه‌ندین جاران زێده‌تره كو دبیته ئه‌گه‌را دروست بونا بارانان، هه‌ر ئه‌ڤه ژی دبیته ئه‌گه‌را زێده‌بونا ئاڤێ ئانكۆ چاندن و گه‌شه‌دانا ژیانه‌ك شكۆمه‌ندانه.
تایبه‌تمه‌ندیێن ڤێ دارێ گه‌له‌ك زێده‌نه كو د ئێك لاپه‌ڕ دا ناهێنه گونجاندن، لێ به‌شێ هه‌ره سه‌ره‌كه یا تایبه‌تمه‌ندیا داربه‌ڕویێ ئه‌ڤه‌نه: گهاندنا ئاڤێ، پاراستنا خاكه‌ك ب هێز و ب پێت، مه‌زنترین چاڤكانیا ده‌رمانان ل وارێ پێشه‌سازیێ، سه‌ڕه‌راست كرنا ئاڤ و سه‌قای، هێزا ڕاكێش كرن و ژناڤبرنا پیسی و مه‌وادێن ژه‌هری یێن د هه‌وایدا، چاڤكانیا بارینا باران و هه‌ناس و ژیارێ، خوه‌دیێ قوڕم و داره‌كا موكم ژبۆ چه‌نده‌ها جۆرێ كارێن پێشه‌سازی و به‌رهه‌مداریێ، هه‌م ژی ئه‌ڤه جودایی ڤێ كو فێقیێ داربه‌ریێ (به‌ڕی) كو داگرتیه ژ ڤیتامینات و مه‌وادێن كانزایی یێن جۆڕبجۆر یێن وه‌ك پڕۆتین و نشاسته و هتد.. كو بكاربه‌ریا وێ وه‌ك ئارێ كێك و نان و دۆندرما، هه‌م ژی وه‌كه ده‌رمان، خوه‌دیێ سه‌رمایه و نرخه‌كێ خوراكی و ده‌رمانی یا گه‌له‌ك مه‌زنه..
لگۆری ڤان هه‌می پیڤانان ئاستا بلندا بها و نرخێ داربه‌ڕویان قه‌ت ناهێته پێڤان.
ئه‌ڤه جودایی ڤێ كو ل كێله‌ك داربه‌ڕیێ چه‌نده‌ها جۆڕێن دی یێن دارێن هه‌ڤشێوه‌ی وێ یێن وه‌ك مازوو و كه‌زان و سماق و هتد .. هه‌نه كو ل ڤێ سه‌رده‌ما تاریا ده‌ستهه‌لاتا مالا بارزاندا ب هه‌مان چاره‌نڤیسا به‌ر بنه‌مانێ ڕوبه‌ڕو بۆینه، ئه‌ڤه ماوێ چه‌نده‌ها ساڵانه به‌رده‌وام ئه‌ڤ داره چ ل باكورێ كوردستانێ یان ل باشور ب شێوه‌كه دلومراد ژلاێ ده‌وله‌تا ترك دهاتنه سۆتن یان تالانكرن، لێ ئه‌ڤه نێزیكی سێ ساڵانه ل باشورێ كوردستانێ بره‌نگه‌كێ پڕ ڤه‌كری و ئه‌شكه‌ره ئه‌ڤ داره ب سه‌رپه‌رشتی و ژێر چاڤدێریا ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ وه‌كه بازرگانیه‌كێ ب ته‌ڕاتی دهێنه بڕین و تا نها ب هزاران تڕێلان به‌لكه‌ژی ده‌هان هزارا به‌ره‌ڤ لاێ توركیا ڤه هاتینه گوهه‌ستن. ل ده‌مه‌كێ كو هیچ خوه‌دی وژدانه‌كێ چاره‌سه‌ریه‌كا گونجای ژبۆ ڕێگریا ل ڤێ كاره‌سات و تراژیدیا مه‌زن ل كوردستانێ نه‌كاریه ببینیت، ژبۆكۆ ده‌ستهه‌لاتداریا ماڵا بارزانی وه‌كه سه‌رمایه و ملكه‌كێ بنه‌ماڵه‌ی سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل ڤی واری دكه‌ت، هه‌ر كه‌سه‌ك ژی ئێدی ژ ڤێ پشتراست بویه كو هه‌ر نه‌ڕازیبونه‌كا ڕژد لهه‌مبه‌ر ڤان ڕه‌نگێ تاوانان ب ڕێیا توندوتیژی، گه‌ف، نانبڕین یان بكار ئینانا یاساێ ب دادگه‌هه‌كا حزبی دهێته سه‌ركوت كرن و بێده‌نگ كرن، له‌وره جینوسایدا ده‌نگێ وژدانێ ل هه‌رێمێ بۆیه ئه‌گه‌را ژناڤچۆن و جینوسایدا هه‌ناسا دار و كه‌ڤر و زینده‌وه‌رێن ل كوردستانێ ژی كو ل پاشه‌ڕۆژه‌كا پڕ نێزیك دێ ئه‌ڤ ڕه‌وش ڤێ هه‌رێمێ به‌ر ب كاڤلستانه‌كێ ڤه به‌ت. .
ڤیدیۆێکی نوێ دار دزینی تورکیا لە هەرێمی کوردستان لەم لینکەدا هەیە
داربه‌ڕی ئێكه ژ هزاران سه‌رمایێت ڤێ خاكا پیرۆز كو بهاێ وێ ل بن سیبه‌ر و ده‌ستهه‌ڵاتا گه‌نده‌ل و فاسدا هه‌یی و چاڤدێریا وێ تنێ وه‌ك بڕین و فرۆتنا قورمێ وێ یێ پڕبها ژبۆ بده‌ستڤه ئینانا پاره‌یه‌كێ یه تنێ ژبۆ ده‌رخستنا مه‌سروفاتێن وان یێن گران پێخه‌مه‌ت قومار و ڤله و عه‌یاشی و خۆشگۆزه‌رانیێن وان ل وه‌ڵاتێن بیانی دابین ببیت. قورمێ كو ژلاێ وانڤه هه‌تا ب كێمتر ژ روبعێ بهاێ خوه یێ درست بازرگانی پێ دهێته كرن، تو بێژی سه‌رمایه‌كا با ئینای بیت كو ب هه‌ربهایه‌كێ بیت به‌س بله‌زی بهێته فرۆتن.
لێ بلا هه‌ر تاكه‌كێ كورد بزانیت، هه‌كه ئه‌مێن ئاكنجیێن ڤێ كوردستانێ بهاێ ڤان سه‌رمایێن هزارا ساڵی یێن ڤی وه‌ڵاتی خودان ده‌رنه‌كه‌ڤین چ جارا مه ماف نابیت بناڤێ ده‌عی و شكۆ و شه‌ره‌فێ سه‌رێ خوه بلند بكه‌ین، قه‌چنه‌بیت به‌رامبه‌ر نفشێ پاشه‌ڕۆژێ كو مه نه‌فره‌ت و تفباران نه‌كه‌ن.
لێ هه‌ركه‌سه‌ك بزانیت ژی، سروشت چ ل گۆر پیڤانێن ئایینی بیت یان زانستی به‌رداوام د تۆلخازیێ دا بۆیه و سزاێ ڤان تاوانان ژی هه‌ر كه‌سه‌كێ ڤه‌دگریت
ئەو بابەت و هەواڵانەی کە ناوی نووسەرەکانیان دیار و ئاشکرایە، تەنیا
نووسەرەکەی بەرپرسیارە، نەک تەڤداپرێس
وێنە
مسعود بارزانی دوای سەرنەکەوتنی لە رواندنی ددانی دەستکرد
براوەی کۆنگرەی چواردە
ململانێی نێوان بنەماڵەی بارزانی
جاشایەتی ئال بارزانی بۆ ئەردۆغان
تابلۆکانی شەهیدانی قەلەم لەکوردستان
راپرسی
