عەبدولوەهاب ئەلسەعدی ڕێبەرێکی ناسراوە لە جەنگی دژ بە داعش لە موسڵ، لەسەر ئاستی حکومەت و شەقامی عیراقی و سوپا و دیبلوماتی ئەمریکیش بەهەمان شێوە ناسراوە، لەبەرئەوەی لە جەنگی دژ بە داعشدا لەگەڵ ئەمریکییەکان هەمئاهەنگ بووە، لەو ڕێگەیەوە پەیوەندیی لەگەڵ فەرمانڕەوایانی سوپا و دەزگەی هەواڵگری ئەمریکی و هاوپەیمانانی لە عیراقدا بەستووە. بۆ ئێستا و ئایندەی کازمی ڕاکێشانی کەسایەتیەکی لەو جۆرە بۆ پشتیوانی لە حکومەتەکەی هەنگاوێکی گرنگە. ئەم هەنگاوەی کازمی بۆ ڕازی کردنی سێ لایەنە.

یەکەم، بۆ دژایەتی ئیران و ڕازی کردنی ئەمریکایە.

دووەم، بۆ ڕازی کردنی شەقامی عیراقیە، کە دوای لابردنی ئەلسەعدی، ڕژانە سەر شەقام و لە ئەنجامدا عادل عەبدولمەهدیان وەدەرنا، هەروها ئەلسەعدی بەوە ناسراوە کە بڕوای بە یەکپارچەیی عیراق و دانەمەزراندنی حکومەتی عیراق لەسەر بنەمای پشک و تەوافق هەیە. کە ئەمە یەکێک بوو لەو دروشمانەی شەقامی عیراقی لە خۆپێشاندانکاندا جەختیان لەسەر دەکرد. بە دڵنیاییەوە پشتیوانی کردن لەو کەسانەی کە هەڵگری ئەو جۆرە بیرۆکەیەن مانای ئەوەیە کازمیش خۆی بڕوای بەهەمان بیرۆکە هەیە، لەبەرئەوە چاوەڕوان دەکرێت عیراق بەرەو سیستەمی پارێزگان بڕوات و حکومەتی عیراق ڕێگە بە بوونی پەیکەری دەسەڵاتی هەرێم بەوجۆرەی ئەمڕۆ نەدات. ڕەنگە هەبێت بڵێت مەسەلەی حکومەتی فیدراڵی بوونی ئەو پەیکەرەی هەرێم لە دەستوری عیراقیدا ددانپێنراوە، بەڵام لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەمیشە هێز، لەسەروی یاساو دەستورە، هەر دەسەڵاتێک بتوانێت بەهێز خۆی بسەپێنێت، ئەوا بەهەمان شێوە دەستکاری دەستور و یاساش بە شێوەیەک دەکات کە لەگەڵ ستراتیژیەتی داڕێژرا و بیرۆکە و بەرژەوەندییەکانی بگونجێت. سەرەڕای ئەوانە ئەمە داواکاری و بیرۆکەی خۆپیشاندارانی ئەو دوایەی عیراقە.

سێیەم، بۆ کۆکردنەوەی هەموو دەنگە ناڕەزاییەکانی نێو کایەی دەسەڵاتی حوکمڕانی عیراق، پارت، کەسایەتی سیاسی، کۆمەڵایەتی و عەشایری کە دژ بە بەرەی ئیران و پارێزگاری لە یەکپارچەی و سیادەی عیراق هەوڵەکانیان چڕ کردۆتەوە.

دەروازە سنووریەکان ساڵانە بە میلیاران دۆلار زیان لە ئابووریی عیراق و هەرێم دەدەن. بەگوێرەی هەندێک سەرچاوەی ئابووریی عیراقی و میدیا عیراقییەکان کە ئاماژەیان پێداوە دەرامەتی ئەو دەروازانە بە ١١ میلیار دۆلار مەزەندە دەکرێت، بەڵام وەزارەتی ئابووریی تەنیا ٥٠٠ میلیۆن یان دوو پۆینت پێنج میلیاریان بە دەست دەگات. یەکێک لە هۆیەکانیش بوونی میلیشیا چەکدارەکان لەو دەروازانە کە سەر بە سەڕۆک حزبەکان، سەڕۆک عەشیرەتەکان و وڵاتانی دراوسێن، زۆربەی پارتە سیاسیەکانی ئیعتیمادیان لەسەر دەزگەی بەرهەمێنانی گەندەڵە و حکومەتی عیراق تا ئێستا نەیتوانیوە کۆنتڕۆڵیان بکات. دەبێت ئەو ڕاستییە نەبوێرین کە ئەو دەروازانە تەنیا بەهێز دەتوانرێت کۆنتڕۆڵ بکرێن.

خێروبێری دەروازە سنووریکان لەهەر ناوچەیەکدا دەکەوێتە دەستی ئەو حزبەی کە لەو ناوچەیە دەسەڵاتدارە. ئەم مەلەفە و زانیاریی دەربارەی بۆ یەکێکی وەک کازمی کە سەڕۆک دەزگەی هەواڵگری عیراقی بووە نامۆ نییە، ئەڵبەتە ئەوەی میدیاکان و نووسەرەکان دەیزانن بێ گومان بەگوێرەی زانیاری ئەو تەنیا دڵۆپێکە لە زەریایەک. لەو چەند هەفتەی ڕابردوودا کازمی بەبێ دەنگی هێزی سەر بە سوپای عیراقی بۆ ئەو دەروازانە و چەند دەروازەیەکی هەرێم نارد، کە ئەمە هەوڵدانێکە بۆ بەهێزکردنی دەسەڵاتی ناوەند و بەستنەوەی ئەو دەروازانە بە وەزارەتی بازرگانی عیراقی و کەمکردنەوەی دەسەڵاتی هەرێم لە ڕووی ئابووری و هێز. کازمی بۆ ئەو هەنگاوەی پشتیوانی نێودەوڵەتی و ناوەخۆی عیراقی مسۆگەر کردوە و گوێ بە ڕازی کردنی دڵی سەڕۆک پارتەکان، میلیشیا و گروپە چەکدارەکانی سەر بە وڵاتانی دراوسێ نەداوە، کە بێ گومان ئەوەش بێ پشتیوانی ئەمریکا نەبێت هەرگیز کابرایەکی وەک کازمی کە سەڕۆک وەزیرانی وڵاتێکی داڕماوە ناتوانێت ئەوە بکات.

سێیەم، مەلەفی ئاسایش و بوونی هێز و میلیشیا و گروپی سەر بە ئیران، سەر بە پارتەکانی نێو کایەی سیاسیی عیراقی، سەڕۆک عەشیرەتەکان و سەڕۆکی ئاینی و مەزهەبیەکان، لە دەرەوەی چوارچێوەی سوپای عیراقی، کە بۆ دەسەڵاتی حکومەت و داد و یاسا ملکەچ ناکەن، هۆی سەرەکیین لە ناسەقامگیری باری ئاسایشی عیراق و دەسەڵاتێکی بێ هاوتایان هەیە. ئەوانە بە ئارەزووی خۆیان خەڵک تیڕۆر دەکەن، تەقە لە جەماوەری ناڕەزا و خۆپیشاندەران دەکەن بەبێ ئەوەی حکومەت دەسەڵاتی بەسەریاندا بشکێت وەکو گروپی میلیشیای ‌"ثار ئەڵا" لە بەسرە پەنجەیان بۆ درێژکرا کە ئەوان بوون تەقەیەن لە خۆپیشاندەرانی ئەودوایەی عیراق دەکرد. ڕوویداوە میلیشیاکان بۆ خۆ‌هەڵکێشان و سەپاندن و پیشاندانی هێزیان لەنێو خۆیاندا هاڤرکێیان بووە بۆ ئەوی میللەت چاوترسێن بکەن، هەژموونی خۆیان بەسەر ئابووریی عیراقدا بسەپێنن و خۆیان دەرخەن کە گوایە ئەوان دەسەڵاتیان هەیە لە دیاریکردنی نرخی بازار لەسەر کاڵا ناوەخۆیەکان و دەرەکییەکاندا لە خاڵە سنووری فەرمیی نافەرمییەکاندا، لە ئەنجامدا هەیبەتیان بۆ یاسا و دەستور و حکومەتی عیراقی نەهێشتووە.

لە دوای ساڵی ٢٠٠٣وە هەر کەسێک لەسەر کورسی دەسەڵاتی عیراق دانیشتبێت، نەیوێراوە دژایەتی ئەو هێزە بکات، بەڵام کازمی یەکێک لە بەرنامەکانی لێدانی ئەو هێزە بوو، بۆیە هەر زوو لە مانگی ڕابردوودا چەند کەسێکی لەو هێزە دەستگیر کرد. ئەو هەنگاوەی کازمی ئیرانی توڕە کرد، لەبەرئەوە چاوەڕوانی ئەوە دەکرێت لە ئایندەدا کاری تیرۆریستی لە عیراق لە هەڵکشان بێت، دژی ئەو کەس و لایەنانەی کە بە نهێنی و بە ئاشکرا دژی هەژموونی ئێران لە عیراق لە جوڵەدان، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا کازمی گوێ بەوە نەدا، ئەمە ئاماژەیەکە دەریدەخات کە کازمی پاڵپشتی ئەمریکای بۆ بڕیار و هەنگاوەکانی مسۆگەر کردوە.

ئەگەر حکومەتی کازمی بە پشتیوانی ئەمریکا و هاوپەیمانانی، هەژمار بۆ مەترسی ئیران نەکات و دەست لە میلیشیاکانی وەک حزبوڵا و حەشد بوەشێنێت، ئەوا بێ گومان بۆ ئەو کۆنتڕۆڵ کردنی هێزی پێشمەرگە زۆر ئاسانتر دەبێت. چوونی سوپای عیراقی بۆ سەر سنوورەکان لە کوردستانەوە ئەڵبەتە لەبەر مەترسی تورکیا نییە، ئەو هەنگاوە بەبێ ڕێککەوتن و پاڵپشتی ئەمریکا و تورکیا نییە، لەبەرئەوەی سوپای عیراق هەرگیز بەرگەی سوپای تورکی ناگرێت، توانای ئەوەی نییە بە بەکارهێنانی هێز ئەو کێشانە یەکلای بکاتەوە و سوپای تورکیا لەنێو خاکی عیراق وەدەرنێت.