١٧ ی ئەم مانگە ١١ ساڵ بەسەر هاتنەمەیدان و خرۆشانێکی گەورەی جەماوەری لە کوردستاندا تێدەپەڕێت. خۆپیشاندان و خرۆشانێک لەگەڵ ئەوەدا تەنها لەبەشێکی هەرێم و لە زۆنی سەوزدا روویدا، بەڵام قوڵایی و زەمینەی ئەو ڕاپەرین و هاتنە مەیدانە جەماوەرییە، سەراسەری هەرێمی کوردستان بوو.

١٧ شوبات، لە درێژەی نارەزایەتی بەردەوامی لەپێشتری جەماوەری کوردستان، روویدا. بەڵام بە ناوەرۆکێكی گەورەتر، بە هێزیکی زیاتر، تا ڕادەیەک یەکگرتووتر و فراوانتر، بەخواست و داواکاری دیاریکراو، وە لەهەلومەرجێکی تایبەتدا، کە ڕاستەوخۆ ئیلهامی لەشۆرش و ڕاپەرینەکانی دنیای عەرەب وەرگرت. هەلومەرجێک کە بەجیا لەوەی چەندین دەسەڵاتی لەچەشنی دەسەڵاتی میسر و تونس و یەمەنی بەخێراییەکی زۆرەوە ڕاماڵی، هاوکات تەواوی دەسەڵاتە دیکتاتۆر و بنەماڵەییەکانی، توشی شۆکێکی گەورە کرد و زەمین لەرزەیەکی گەورەی لە ئاستی جیهانیدا نمایش کرد. بێ توانایی زلهێزەکانی لە بەرگری لەو وڵاتانەی پەیوەندی مێژووی و بەرژەوەندی سیاسی و ئابوری و جیۆپۆلیتیکی لەگەڵیان هەبوو، نیشاندا، کە نەک توانای بەرگری لە دەسەڵاتی هاوپەیمانەکانیان نەبوو، بەڵکو پێشبینی خرۆشان و شۆڕشی جەماوەرییان لەدژی ئەو دەسەڵاتانە نەدەکرد. خرۆشانی جەماوەری لە کوردستان و لەدڵی هەلومەرجێکی ئاوادا، بەجیا لە ڕەوایەتی بەخشینی بەکردەوەی خەڵکی کوردستان لە خرۆشان و راپەرینی رەوای برسییەکان و ئازادیخوازانی دنیا عەرەب، هاوکات نیشاندان و خستەرووی هاوچارەنووسیان بوو.

هەمان ئەو هۆکارانەی کە شۆڕشی برسییەکان و ئازادیخوازانی لە دنیای عەرەبدا لە پێناو نان و ئازادی و خۆشگوزەرانی و شکۆی ئینسانی و لەدژی دەسەڵاتی سەرکوتگەر و بنەماڵەیی، دروست کرد، بە زیادەوە لە کۆمەڵگەی کوردستاندا بوونیان هەبوو. برسێتی و نەبوونی خزمەتگوزارییەکان، سەرکوتی بەردەوامی ئازادییەکان و شکاندنی شکۆ و بەهای ئینسانی، لەلایەن چەنە دەسەڵاتی بنەماڵەیی و تاڵانچی، سەرچاوەی پەیوەست بوونی جەماوەری کوردستان بە تەوژم و شەپۆلەکانی ڕاماڵینی دەسەڵاتەوە، بوو.

راستە چ لە دنیای عەرەب و چ لە کوردستاندا، بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری و ڕاپەرین بە دوا مەنزڵی خۆی نەگەیشت، بەڵام ڕاماڵینی چەند دەسەڵاتێکی هاوپەیمانی ئەمریکا و غەرب و غولئاسای وەکو میسر، توانایی هیزی جەماوەری نیشانی دنیادا، ئیدەی شۆرش و دەستبردن بۆ شۆرشی کردەوە بە بابەتی رۆژ و نیشانیدا هیچ دەسەڵاتێک ناتوانێت بەرگەی سیڵاوی جەماوەری نارازی بگرێت. هاوکات ئەو راستیەی نیشاندا کە هێزی شاراوەی جەماوەری لەژێر سایەی ئەو دەسەڵاتە سەرکوتگەر و دژە ئازادیی و بنەماڵەیانەدا، هەمیشە ئامادەیی هەیەو هەرکاتێک زەمینەی بۆ رەخسا، وەکو دێوێکی سڕکراوی کاتی، بەڵام پڕ وزەی جیگیر واخۆی نمایش دەکات، کە دەسەڵاتی سیاسی و تەنانەت خودی کۆمەڵگەش توشی ڕاچەنین دەکات. بۆرژوازی لە ئاستی دنیای عەرەب و ئەوروپا و ئەمریکادا، هێندە غافڵگیری بزوتنەوەی نارەزایەتی و شاراوەی جەماوەری بوون، کە گەورە سیاسەتمەداران و توێژی لێکۆڵەر و شارەزاکانیان و دەزگا هەواڵگرییە پان و پۆرەکانی،  توشی شۆک کرد.

لەکوردستاندا، ١٧ شوبات لەگەڵ ئەوەدا درێژکراوەی شۆرشی برسییەکانی و ئۆردوی ئازادیخوازی بوو، هاوکات ڕیشەی لە واقعیەتی سیاسی کۆمەڵگەی کوردستاندا بوو، ریشەی لەو نابەرابەرییە ئابوریەدا بوو، کە کەمایەتییەک سەرمایەدار و بنەماڵەی دەستڕۆشتوی حزبی بردۆتە کەشکەلانی فەلەک و بەهەشتیكی بۆ خوڵقاندون کە بەهەشتی ئەفسانەئامیزی خودا لە چاویدا، کەلاوە و ژیان تیادا پوچە. بۆ بەشی هەرە زۆری کۆمەڵگەش، دۆزەخێکی لەسەر ئەم زەویە بۆیان خوڵقاندووە کە دۆزەخی دنیای سبەینێ لەچاویدا، بەهەشت و بێ کێشەترو ئارام ترە،

لە ١٧ شوباتی ٢٠١١ وە بۆ ١٧ شوباتی ئەمساڵ، ئەو واقعیەتە چینایەتی و ئەو نابەرابەرییە ئابورییە چەند قات بۆتەوە. ئۆردی برسییەکان چەند بەرابەر زیادی کردووە، هەژاری و نەبوونی بێداد دەکات، ئاسەوارێک لە خزمەتگوازرییەکانی پێشوو نەماوە، سەرکوتی ئازادییەکان و زەوتکردنی مافە فەردی و مەدەنیەکان، بە خێرایەکی زۆر چۆتە پێشەوە، شکۆی تاک و کۆمەڵ بێبەها کراوە. دەسەڵاتی بنەماڵەیی و نەریتی و بۆماوەیی زۆرتر و بەهێزتر کراوە و هیچ حزب و لایەنێکی بۆژوازی نییە، تەوریسی سیاسی شادەماری نەبێت. ئاسۆی سیاسی سەرجەم هێزە بۆرژوازییەکان لێڵ و ناڕۆشنە، بەتایبەتی ئاسۆی سیاسی حزبە دەسەڵات بەدەستەکان. پێگەی سیاسییان لە ئاستی عیراق و ناوچەکەدا رووی لەداکشانێکی زۆرە، هەموو هەوڵی بۆرژوازی کورد ئەوەیە لە لایەن دەسەڵاتی ناوەندییەوە جێگای مەقبولیەت بێت و موچەیان بۆ فەرمانبەرانیان پێ بگات.

لە ١٧ شوباتەوە تا ئێستا بەجیا لە دارمانی پێگەی ناسیونالیزمی کورد و پاشەکشەپێکرانی لە هاوکیشەکانی ناوچەکەو لەئاستی دنیا و بەتایبەتیش لەچوارچێوەی عێراقدا، ڕوو بەڕووە لەگەڵ بزوتنەوەیەکی فراوانی ناڕەزایەتی، کە بەراورد بە ١١ ساڵ پێش ئێستا ناکرێت.

ئەگەر لە ١٧ شوباتدا، خۆشباوەڕییەک بە دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتی مابوو، ئێستا ئەو خۆشباوەییە بەشێوەیەکی یەکجار زۆر رەویوەتەوە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا، ئومێدک بە چاکسازی دەسەڵات مابوو، ئێستا، ئەو ئومێدە ئاسەوارێکی نەماوە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا، باڵێکی نارازی بۆرژوازی کورد، بزوتنەوەی "گۆڕان" بەناوی چاکسازی و گۆرانکارییەوە لەمەیدان دابوو، تا سواری خواست و ویستەکانی بزوتنەوەی نارەزایەتی ببێت و لە بەرژەوەندی خۆی ئەو بزوتنەوەیە دەستەمۆ بکات بۆ دەست ڕاگەیشتن بەدەسەڵات، ئێستا ئەو رەوتە دواین نەفەسی مەرگی دەدات و گیان بەبەرداهاتنەوەی وەهمەو کاراکتەرەکانی موچەخۆری حزبی دەسەڵاتن و بەکردەوە لەبەرەی پارێزگاری لەدەسەڵاتدان و چارەنووسیان بە دەسەڵاتەوە شەتەک دراوە.

ئەگەر لە ١٧ شوباتدا خواستی جەماوەری سنوردار و داخوازی خزمەتگوزاری و چاکسازی و جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان و وەستانەوە بەدژی گەندەڵی بوو، ئێستا خواستی جەماوەری لەئاستی فراوانی کۆمەڵایەتیدا ڕاماڵینی دەسەڵاتە... ئەگەر لە ١٧ شوباتدا بزوتنەوەی نارەزایەتی زۆرتر لە زۆنی سەوزدا خۆ دەردەخست، ئێستا لەسەراسەی کوردستان و لە زۆنی زەردا مۆتەکەی دەسەڵاتە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا هوشیاری چینایەتی سنوردار و کەم ئەزموون، ئێستا هوشیاری چینایەتی تا رادەیەکی بەرچاو هەڵکشاوە، لەماوەی ئەم ١١ ساڵەدا بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری و ڕابەرانی ئەزمونێکی باشیان سەریەک ناوە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکانی تری وەک بزتنەوەی کرێکاری و خوێندکاران و توێژە بێبەشەکانی تر پەیوەست بە بزوتنەوەی نارەزایەتی شەقام سنوردار بوو، ئێستا بزوتنەوەی نارەزایەتی کرێکاری دەستی بەجمین و جوڵەی بەرچاو کردووە، بزوتنەوەی خوێندکاران بە هێزێکی کۆمەڵایەتیەوە هێزی خۆی نمایش کرد، ئەگەر لە ١٧ شوباتدا، پشتیوانی بزوتنەوەکان لە یەکتری لە ئاستی کردەنیدا کەم  و بەتەسک بوو، ئێستا هاوئاهەنگی لەنێوان بزوتنەوە کۆمەڵایەتییەکاندا پێشرەوی کردووە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا دەسەڵات پێگەی قایمتر و توانای فریوکاری سەرکوتی زۆر بوو، ئێستا دەسەڵات پێگەی لەرزۆک و شلۆق و توانای سەرکوتی کەمترە و جەماوەر تا ڕادەیەکی زۆر ترسی لە دەسەڵات شکاوە. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا دەسەڵات پاساوی هەرەشەی دەرەکی بەتایبەت عێراقی بەدەستەوە دەگرت، ئێستا خۆیان دەستیان لەناو دەستی ناسیونالیزم و ئیسلامی سیاسی عێراق و هەرەشە دەرەکیەکاندایەو لەبەردەم بارەگاکانیاندا بۆ موچەو پۆست، هەڵکوڕماون. ئەگەر لە ١٧ شوباتدا رەوتگەلی ئیسلامی وەکو ئۆپۆزیسیۆن و بەوێنەی ئیخوانی موسلمینەوە نوێژی سیاسییان داهێناو توانایی خۆیان نمایش دەکرد، ئێستا سەرجەم بزوتنەوەی ئیسلامیەکان لە داعشە ڕەسەنە ئیسلامیەکەیانەوە بۆ یەگگرتووە دیماگۆجییە شلەتێنەکەیان، ڕوو لە پاشەکشەن و پشت و پەنای ئەردۆغانیەکەیان، روو لە داڕمانە.

ڕابەرانی بزوتنەوەی کرێکاری و جەماوەری و سەرجەم بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکانی تر، پێویستە ئەو ئاڵوگۆرە هەمەلایەنەیەی لە ١٧ شوباتی ساڵی ٢٠١١ وە تا ئێستا پێكهاتووە لە خەبات و تیکۆشانیاندا لەبەرچاو بگرن. کە سەرجەم ئەو ئاڵوگۆڕانە هاوسەنگی هێزی بەسودی بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەری ستەمدیدە گۆریوەو لەهەر راسان و بزوتنەوەیەکی فراوانی کۆمەڵایەتیدا دەتوانێت رۆڵی کاریگەر لە یەکلایکردنەوەی پرسی دەسەڵاتی سیاسیدا بگێرێت. دیارە هەموو ئەو ئاڵوگۆرانە لەگەڵ ئەوەدا بە سودی بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەیییە، بەڵام دوو فاکتەری تر رۆڵی سەرەکی لەسەرخستنی بزوتنەوەی جەماوەریدا بەرەو مەنزڵی خۆی دەگێڕێت. رێکخرابوون و یەکگرتووبوون هاوئاهەنگی نێوان بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان لەلایەک و کۆبونەوە لەدەوری ئاسۆیەکی سیاسی رۆشنی شۆرشگێرانە...