سندوقی قوربانیانی کورد پرسیاری زۆری پێگەیشتووە لەلایەن  کوردەکان، دۆستان و حکومەتەکان لە سەرانسەری جیهانەوە، دەربارەی دۆسیە پەیوەندیدارەکەی بە  یاسای پێلانگێڕی تاوانکاری  لە دادگای فیدڕاڵی ئەمەریکا، کە دەکەوێتە ئەو دیوی شەقامەکەی کۆشکی گەورەی کاپیتۆلی بارەگای ئەنجومەنی یاسادانی ئەمەریکا.

دۆسیەی یاسای پێلانگێڕی تاوانکاری بریتیە لە  لێپێچینەوە لەو کەسانەی کە تۆمەتبارن بە ئەنجامدانی تاوانێکی فیدڕاڵی، کە لەم دۆسیەدا حکومەتی هەرێمی  کوردستان، مەسعود بارزانی، مەسرور بارزانی، وەیسی بارزانی و بنەماڵە و هاوڕێیەکانیان دەگرێتەوە.

بۆیە لەم راپۆرتەدا باشترین هەوڵی خۆمان دەدەین تا وەڵامی زۆرێک لە پرسیارەکانتان بدەینەوە.

پرسیار: ئایا ئەم دۆسیەیە پەیوەندی کوردستان لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەخاتە مەترسییەوە؟

وەڵام: ئاشکرابوونی تاوانەکانی دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی ڕەنگە بە خێرایی ببێتە هۆی ڕودانی گۆڕانکاریەکی توند لە سیاسەتی ئەمریکا.   دەنگدانەوەیەکی گشتی لە  دادگاییکردنەوە کاریگەریەکی جیهانی ڕاستەقینەیی دروست بکات

.

کاربەدەستانی حکومەتی ئەمریکا دەڵێن کە ئەمریکا  پابەندە بە گەلی کوردەوە – بەڵام  پابەند نییە بە دەسەڵاتێکی گەندەڵەوە.  بەهۆی پەرەسەندنی لێکەوتەکانی ئەم دۆسیەیەوە، حکومەتی ئەمریکا خەریکە بەئاگا دێتەوە وخۆی دەگونجێنێت لەگەڵ ئەو ڕاستییە گەنیوەی کە کوردستان دەسوڕێتەوە لە چوارچێوەی  شکستە کارەساتبارەکانی سەرکردایەتییەکەی.   ئەم شکستە لە ئەنجامی خۆپەرستی و  شکاندنی یاسای هەمیشەیی خۆیان  و  تاوانکاری بێ ڕێگری وچاوچنۆکی خۆیانەوە سەرچاوەی گرتووە.  وەکو داڕێژەری ئەم گەندەڵییە مەترسیدارە، تاوانەکانی مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی کوردستان زیاتر لە جاران بۆ کۆنگرێسی ئەمریکا ئاشکرا دەبن.

ئیدارەی بایدن دوور دەکەوێتەوە لەو ڕژێمە گەندەڵانەی کە بە دووڕووییەکی ئاشکرا و دوو پێوەرەوە کاردەکەن.  ئەمریکا گەنجینەی ووڵاتەکەی ناکاتە قوربانی چاوچنۆکی چەواشەکاری بارزانی.  تاوانە زۆرەکانی بارزانی، لەسەر ئاستێکی گەورە، زۆر بە باشی لەم دۆسیەیەی دادگادا لە واشنتۆن بەبەڵگەدارکراون و شایەتحاڵەکان کە ڕۆڵی ڕاستەوخۆیان هەیە لە  ئێستادا هاوکاری دەکەن. 

سەرۆکەکانی ئەمریکا حەزیان لە دروستکردنی پردێکە بۆ داهاتوو نەک بۆ ڕابردوو.   

سەرۆک بایدن زۆر بە ڕوونی باسی ڕژێمی گەندەڵی کردووە و داوای لابردنی هەموو ڕژێمە گەندەڵەکانی کردووە.

ئاستی گەندەڵی و ناپاکی لەگەڵ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کە لە ئێستادا لەم دۆسیەیەدا ئاشکرا دەبێت، کاریگەری لەسەر سیاسەتی سەرۆکەکانی ئەمریکادا دەبێت.  ئەم دۆسیەیە ئەوە ئاشکرا دەکات کە چ شتێک بەڕاستی گرنگە بۆ کاربەدەستانی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا.  هەوڵەکانی   دامەزراوەی بەردەوامی تاوانکاری بارزانی بۆ کەمکردنەوەی ئەم دۆسیەیە هەوڵێکی لاوازە و بۆ بچووکردنەوە و سەرقاڵکردنی دانیشتوانی کورد و کۆنگرێسی ئەمریکایە لە ڕاستی تاوانکاریەکان.  هەروەک دۆسیەکە   ئەوە ڕوون دەکاتەوە بۆ دادگای ئەمریکا کە ڕژێمی بارزانی خاوەنی سەروەت و سامان و داراییەکی بێئەندازەو  فریودانی سەرسوڕهێنەر و دزییە زەبەلا‌‌‌حەکانە کە زۆربەی دزیەکان لە خەڵکی کوردستان و لە حکومەتی ئەمریکاوە کراوە.  ئەم دۆسیەیە کە لە ئەنجامی لێکۆڵینەوەیەکی توندەوە سەرچاوە دەگرێت، بە شێوەیەکی بەهێز دەیان ڕاپۆرتی فەرمی و سەدان بەڵگەنامەی ڕاستەقینەی تاوانەکانی بارزانی  بەکاردەهێنێت کە ئێستا لە ژورێکی نهێنی لە واشنتۆن دی سی دا پارێزراون،  ئەمە میراتی ڕژێمی بارزانییە

.

سەرۆک بایدن ئەوەی ڕایگەیاندووە کە گەندەڵی متمانەی گشتی دەشێوێنێت؛ حوکمڕانی کاریگەر دەشێوێنێت؛ بازاڕەکان و دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییەکان بە شێوەیەکی دادپەروەرانە دەشێوێنێت؛ هەوڵەکانی گەشەپێدان دەخاتە ژێر پرسیارەوە؛ دەبێتە هۆی شکستپێهێنانی نیشتمانی و بەرهەمهێنانی دەمارگیری  و کۆچڕەوی؛ وە  ئامرازێک بۆ سەرکردە تاکڕەوەکان بۆ وێرانکردنی دیموکراسی لە سەرانسەری جیهاندا.   کاتێک سەرکردەکان دزی لە هاوڵاتیانی نەتەوەکانیان دەکەن یان تاکڕەوانه سەروەری یاسا پێشێل دەکەن، گەشەی ئابووری خاو دەبێتەوە و نایەکسانی فراوانتر دەبێت و متمانە بە حکومەت زۆر دادەبەزێت.  تەنها لە ڕووی داراییەوە تێچووی گەندەڵی شۆکهێنەردەبێت.  گەندەڵی هەڕەشە لە ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکا و یەکسانی ئابووری و هەوڵەکانی دژە هەژاری و گەشەپێدانی جیهانی و خودی دیموکراسی دەکات.   حکومڕانی تادێت قورستر دەکات بۆ ئەکتەرە گەندەڵەکان بۆ قەڵغانکردنی چالاکییەکانیان، و لێپرسینەوە لە کەسانی گەندەڵ و ڕێکخراوە تاوانکارییە نێودەوڵەتییەکان و ئاسانکارەکانیان دەکات”.

           سندوقی قوربانیانی کورد  بەهاوبەشی لەگەڵ کۆشکی سپی،   ژمارەیەکی بێشوماری تاوانەکانی ئەوانی خستۆتەڕوو کە لەم دۆسیەیەدا ئاشکرا دەبن، لەوانەش ساختەکاریکردنی داراییەکی زەبەلاح  کە لە دژی حکومەتی ئەمریکا بەردەوام ئەنجامدەدرێت، هەموو ئەمانە بەرهەمی گەندەڵیین لەلایەن دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانییەوە.

           سەرچاوە ئاگادارکەرەوەکان لە واشنتۆن دی سی بە سندوقی قوربانیانی کورد دەڵێن، تا ئەو جۆرە گەندەڵییە بەربڵاو و مرۆڤکوژانە لە کوردستان بەردەوام بێت و تا ئەم دۆسیەیە درێژە بکێشێت، پەیوەندیی دوو قۆڵی لەگەڵ ئەمریکا زیاتر دەکەوێتە مەترسییەوە.

پرسیار: ئایا ئەم دۆسیەیە ئەوە ئاشکرا دەکات کە ڕژێمی بارزانی ناپاکی لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کردووە؟

وەڵام: بەڵێ بە چەندین ڕێگای جۆراوجۆر ئاشکرای دەکات.  دۆسیەکە باس لە تاوانی زۆر دەکات کە خیانەتیان لەو دڵسۆزیە کردووە کە ئەمریکا بە بارزانی بەخشی.  ئەمە بە تایبەتی بۆ مەسرور بارزانی ڕاستە، کە خۆی کەسێکی ئەمریکایە و بە ناپاکی سوێندی خواردووە بۆ پشتگیریکردن لە دەستووری ئەمریکا و یاساکانی وڵات.  شانبەشانی ئەندامانی خێزانەکەی، وەک سەرکردەیەکی دامەزراوەی  تاوانکاری بەردەوامی بارزانی سەدان یاسای ئەمریکای پێشێل کردووە و پشتگوێی خستووە وە ڕۆژانە ئەم سەرپێچیانە بەردەوامن. 

دۆسیەکە باس لە چەندین تاوانی بەڵگەدار و بێ بەزەیی دەکات دژی وولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و دژی مرۆڤایەتی.  ئەم سکاڵا بەرفراوانانە دژی حکومەتی هەرێمی کوردستان و ئەفسەرە سەرەکییەکانی بۆ تاوانە جیهانییەکان لەخۆدەگرێت کە سنوردارنەکراون و بەردەوام بوون لەوانە  تاوانی دڕندەیی؛ توندوتیژی بێ جیاوازی؛ ئاگرتێبەردان؛ کوشتن؛ هه‌وڵدانی کوشتن؛ جینۆساید؛ ڕفاندن؛ بە بارمتەگرتن و ڕفاندن؛ ئەشکەنجەدان و مامەڵەکردنی سزای دڕندانە، نامرۆڤانە، یان لەکەدارکردن ؛ هاوکاریکردن لەگەڵ ڕێکخراوە تیرۆریستییەکان؛ دەستبەسەرکردنی درێژخایەنی ئارەزوومەندانە؛ کوشتنی دەرەوەی دادوەری؛ دیارنەمانی زۆرەملێ؛ مامەڵەی دڕندانە، نامرۆڤانەیەتی، یان لەکەدارکردن؛ تاوانەکانی دژی مرۆڤایەتی؛ دزی؛ بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکانەوە؛ ساختەکردن؛ فێڵکردن لە حکومەتی ئەمریکا و ئەوانی تر؛ تاوانە داراییەکان؛ ناسینەوەی دزی و ساختەکاری لە ئامێرەکانی دەستگەیشتن، ساختەکاری لە پۆست، ساختەکاری وایەر؛ سپیکردنەوەی ئامرازە دراوییەکان؛ بەشداریکردن لە مامەڵەکردن لەگەڵ داهاتی چالاکییە نایاساییە دیاریکراوەکان؛ ئەو کردارانەی کە سوێندی درۆ، لێدوان و ڕاگەیاندنی درۆ لەخۆدەگرن؛ دزین و لەناوبردنی زانیارییەکانی کۆمپیوتەر بە شێوەیەکی گشتگیر؛ ڕێگریکردن لە دادپەروەری؛ پارەی بەرتیل و ئاسانکاری؛ بێبەشکردنی داهات و دامەزراندن؛ شاردنەوەی بە ئەنقەست زانیارییەکانی باج؛ ساختەکاری لە باج و سوێندی درۆی باج؛ ساختەکاری لە کۆچبەری و سوێندی درۆ لە کۆچبەری؛ پێشێلکردنی یاسا و پەیڕەوی ناوخۆی ئەمریکا و یاسای نەتەوەکان و پەیماننامە و ڕێککەوتن و ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان؛   خۆدەوڵەمەندکردن  و بەدەست هێنان و کۆنتڕۆڵکردنی ئەو پارەیەی کە موڵکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بووه.