لەوکاتەوەی  پۆستی سەرۆکایەتی حکومەتی لە حکومەتی هەرێمی کوردستان وەرگرتووە، سەروەت و سامانی مەسعود بارزانی و مەسرور بارزانی و وەیسی بارانی و ئەندامانی بنەماڵەی بارزانی و هاوکارە گەندەڵەکانیان بەشێوەیەکی بەرچاو گەشەی کردووە. وە هەروەها سپیکردنەوەی پارە نایاساییەکانیان بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر لە سەرانسەری جیهاندا

  قەبارەیەکی باوەڕپێنەکراو لە دزین و شاردنەوەی داهاتی  دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی بۆ یەکەمجار لە دۆسیەی دادگای سندوقی قوربانیانی کورد لە دادگای فیدراڵی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە واشنتۆن دی سی بە شێوەیەکی بەرفراوان ئاشکرا دەبێت.

ئەم دادگایە مەودایەکی زۆر کورت لە کۆشکی سپی و لە کۆنگرێسی ئەمریکاوە دوورە، کە چاودێران بە وردی سەرنجی ئەم دۆسیەیە دەدەن. سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا  سپیکردنەوەی ئەم پارە تاوانکارییەی بە “مەترسییەکی نائاسایی بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی و سیاسەتی دەرەوە و ئابووری ئەمریکا” ناساندووە. ئیتر دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی ناتوانێت تاوانەکانی خۆی لە پشت دۆستایەتی خۆنمایشکردنیان لەگەڵ ئەمریکا بشارێتەوە. هاوڕێیە ڕاستەقینەکان دزی لە هاوڕێکانیان ناکەن.

سەرچاوە نهێنییەکان سندوقی قوربانیانی کوردیان ئاگادار کردۆتەوە کە لەگەڵ ئاشکرابوونی وردەکاری زیاتری ئەم دۆسیەیە، چەندین دەزگای حکومی لە ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی، قەطەر ، ئەڵمانیا، وە هەروەها شانشینی یەکگرتووی بەریتانیاش لە ئێستادا لە ووڵاتەکانیان چاوگێڕانێکی زیاتر دەکەن بۆسامانی بارزانی   کە دەسەڵاتاران پێشبینی دەکەن   لەم دۆسیەیەدا ڕاشکاوانە ئاشکرابکرێن.

  سپیکردنەوەی پارە بەشێکی سەرەکی ئەو سکاڵایانەیە کە لەم دۆسیەیەی دادگادا هاتووە لە دژی مەسعوود بارانی و مەسرور بارزانی و وەیسی بارزانی و ئەندامانی بنەماڵەی بارزانی و ئەندامانی بنەماڵەی بارزانی بە ڕێگەی هاوسەرگیری، و هاوپیلانگێڕە تاوانکارییەکانیان.

سپیکردنەوەی پارە بریتییە لە پرۆسەی “پاککردنەوەی” پارە کە لە چالاکییە تاوانکارییەکانەوە سەرچاوە دەگرێت، وەک و بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکان یان ساختەکردن یان بەقاچاخکردنی نەوت، بەجۆرێک وا دەردەکەوێت کە لە سەرچاوەیەکی یاساییەوە هاتووە.

قەبارەیەکی کەڵەکەکردوو و  بێ ئەژماری سامانی دزراو و تاڵانکراو  لەلایەن دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانییەوە بە نهێنی لە چەندین وڵاتی جیهاندا دەشاردرێتەوە. بۆ هێنانەدی ئەمە، بنەماڵەی بارزانی پشتیان بەستووە بە بانکدارەکانیان لە کوردستان ، بەتایبەتی ئومەیلە گەردی، سەرۆکی بانکی بازرگانی هەرێم بۆ وەبەرهێنان و دارایی، کە لە کوردستان بە “بانکی ئاڕ تی” ناسراوە. وە هاوکارەکەی غەفور خۆشناو  سەرپەرشتی کاروباری ساختەکردنی جگەرە دەکات و جگەرە بە قاچاخ دەبات و بە هاوبەشی لەگەڵ مەسرور بارزانی بەشداری لە سپیکردنەوەی پارەدا دەکات. لە ئێستا ناوی ئومەیلە گەردی و غەفور خۆشناو لەو دۆسیەیەدا هاتووە.

دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی پارێزەری گرانبەهای لە واشنتۆن دی سی و فیلادلفیا و لەندەن و شوێنەکانی تر بەکرێ گرتووە بۆ ئەوەی ئەوە دروست بکەن کە یاسا پێی دەڵێت بنیاتنراو و ڕووپۆش بۆ شاردنەوەی خاوەندارێتی ڕاستەقینە. ئەمە تاوانێکی فیدراڵییە لە وولایەتە تەکگرتووەکانی ئەمریکا و بەشێکی زۆری جیهان. هەروەها ئێستا چەندین پارێزەری بارزانی لەم دۆسیەیەدا ناویان هاتووە و بەم نزیکانە زیاتر ئاشکرا دەبن.

بۆ یەکەمجار تەواوی دامەزراوەی تاوانکاری سپیکردنەوەی پارە لەلایەن ڕژێمی بارزانی لە ڕێگەی ئەم دۆسیەیەی دادگاوە بۆ ڕای گشتی ئاشکرا دەبێت. پارێزەرانی سندوقی قوربانیانی کورد هەزاران بەڵگەنامەی بانکی، ئیمەیڵ، نامە، گرێبەست، ڕێکەوتن و بەڵگەی دیکەیان لەبەردەستدایە – کە هەموو ئەمانە بەم زووانە دەخرێنە بەردەم دادگا. بۆ ئەمەش ئیفادەی شایەتحاڵە  ترسێنراوەکان لەو نێوەندگیرانەی کە ڕژێمی بارزانی پارەی پێدابوون بۆ ئەنجامدانی کارە پیسەکانیان  کە لە ئێستادا دێنە پێشەوە بۆ سندوقی قوربانیانی کورد.

بەڵگەنامە نهێنییەکانی پێشوو کە ئێستا لەبەردەستی پارێزەراندان، بۆ یەکەمجار ژمارەیەکی زۆری کۆمپانیا ڕووکارەکان  و پەسەندکراوەکان و لایەنە فریودەرەکانی تر ئاشکرا دەکەن، کە لە بەهەشتەکانی باج و بنکە سەرەکییەکان لە سیستەمی دارایی دەریایی و دەسەڵاتە بانکییە نهێنییەکانی دیکەدا ڕێکیانخستووە لەوانە شانشینی یەکگرتوی بەریتانیاو،دوورگەکانی ڤێرجینی بەریتانی، دوبەی، ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی، قەتەر، و وولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا. وە  بە نزیکەیی ڕۆژانە بەڵگەی نوێ بەردەوامە لە هاتنە پێشەوە بۆ سندوقی قوربانیانی کورد ، لەوانە زانیاری نوێ سەبارەت بە حیساباتی نهێنی و سەروەت و سامان و مامەڵەکانی پەیوەست بە مۆنتینیگرۆ و جۆرجیا. هەموو ئەمانە دەخرێنە بەردەم دادگا.

پێشبڕکێی ئەسپ قەڵغانێکی تەواو بۆ سپیکردنەوەی پارە دابین دەکات. پیشەسازی نێودەوڵەتی پێشبڕکێی ئەسپ زەمینەیەکی بەپیت بۆ سپیکردنەوەی پارە دابین دەکات، لەگەڵ کۆنترۆڵکردنێکی  ڕێکخراوەیی سنوردار لە پێشبڕکێی شاراوەیی دەسەڵاتداران کارەکە قورستر دەکات بۆ ئەوەی پراکتیزە تاوانکارییەکە بە شێوەیەکی کاریگەر پارێزگاری لێ بکرێت. بەڵگەی نوێ کە پێشکەش بە پارێزەرانی سندوقی قوربانیانی کورد کراوە، ئەوەمان بۆ دەردەخات کە چۆن بەشێک لەم پارە پیسەی دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی لە جیهانی پێشبڕکێی ئەسپ و بەخێوکردنی ئەسپی نێودەوڵەتیدا بەکارهێنراوە.

بەشێک لەو پارە و وەبەرهێنانانە لەژێرناوی کچێنی ژنەکانی بارزانیدا شاراوەن لەوانە کاتیا بارزانی هاوسەری مستەفا “بابۆ” بارزانی. سەروەت و سامانی دزراوی تر لە ئاستی نێودەوڵەتیدا لەلایەن جەیرا محەمەد خالد، دایکی مەسعود بارزانییەوە دەشاردرێتەوە.

بەپێی بەڵگەنامەکانی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، کە ئێستا لەبەردەستی پارێزەرانی سندوقی قوربانیانی کورد دایە، دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی، ملیارەها دۆلاریان لە سامانی گشتی کوردستان بۆ بەرژەوەندی تایبەتی خۆیان بەخراپ بردووە، یان بە گەندەڵی ، یان بەڕاشکاوی دزیوە. گواستنەوەی نێودەوڵەتی موڵک و ماڵی دزراو یان   بەدەست هێنراو بە ڕێگای ساختە تاوانێکی وولایەتە یەکگرتووەکانی  ئەمریکایە. وەک چۆن پیلانگێڕانی دامەزراوەی تاوانکاری بەردەوامی بارزانی داهاتی  تاوانکارییەکانیان لە ڕێگەی سپیکردنەوەی پارە و ساختەکاری تەلەوە گواستۆتەوە، دەیانزانی مامەڵەکان بۆ شاردنەوەی پلانە نایاساییە جۆراوجۆرەکانیان داڕێژراون. هەروەها دەیانزانی کە ئەو موڵک و داهاتانەی کە لە مامەڵە داراییەکاندا بەشدارن، نوێنەرایەتی چالاکییە نایاساییەکان دەکەن، هەموو ئەمانە پێشێلکردنی یاساکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە.

هەموو ئەم زیادکردنی ڕوپۆش و و زنجیرەی خاوەندارێتیانە لە نێوان سەروەت و سامانێک و خاوەن سودمەندەکان لە دەسەڵاتی دادوەری و وڵاتە جیاوازەکان، و جۆرە جیاوازەکانی پێکهاتەی یاسایی، بە مەبەستی دروستکردنی نادیاربوون و شاردنەوەی بە ئەنقەستی زانیاری خاوەندارێتی، شاردنەوەی ڕاستییە مادییەکان، بۆ... پاراستنی پەیوەندییە گەندەڵیەکانیان لەگەڵ خاوەنە ڕاستەقینەکان، لەوانەش شاردنەوەی سەروەت و سامانی ئەو کەسانەی کە پشتگیری داعش دەکەن. ئەمە هەمووی بۆ ئەوە بوو کە لەلایەن هێزەکانی جێبەجێکردنی یاسا و دەسەڵاتدارانی باجدان و بەرپرسانی ئاسایشی نیشتمانییەوە دەستنیشان نەکرێن.

ئەوەی ئەمڕۆ ڕاپۆرتمان کردووە تەنها نوکی شاخێکی سەهۆڵی زەبەلاحە. وردەکاری زیاتری ئەم دۆسیە زۆر گەورەیە و ئەو تاوان مێژوویانە لە چەند ڕۆژی داهاتوودا دەخرێتەڕوو.

###