لەسەردەمی(ستالین) دا، لە پشتەوە ناونیشانێك بۆ حیزب دانرابوو، پێیان دەگووت: “حیزبی مرۆڤە دوو ڕووەكان” ئەو مرۆڤانەی لەناو سیستەمەكەدا لاواز و داڕزیوبوون، تەنها بیریان لە بەرژەوەندییەكانی خۆیان دەكردەوە و لەبەردەم دەسەڵاتی سەرۆكدا سەركز، لە ناخیشەوە ناڕازی لە حیزب و سیستەمەكە. ئەم ناونیشانە بۆ كۆی حیزبەكانی باشوور دەبێت، پڕ لە مرۆڤی دوو ڕوو، لە چركەساتێكدا چاوەڕوانی گۆڕانكارییان لێدەكرێت، هیچ متمانەیەك لەناو حیزبدا نەماوە، پارە بووە بە خوداوەندە بچكۆلەكە، كەوتە لای هەركەس هەموومان وەك قیبلە ڕووی تێدەكەن. ئەو گوتارە هاژەهاژكەرەی باسی ڕێبازی _فڵان و فڵان_ دەكات، هیچ بنەمایەكی فیكری نییە، گوتارێكی میدیایی پوچە و ڕێبازێك لە ئاردا نییە. ڕێباز مرۆڤی داڕزیوی خۆویست دروست ناكات، ڕێباز هەڵگری تیۆرییە و بنەمایەكی فیكرییە، كار لەسەر مرۆڤی نوێ‌ و بیركردنەوەی نوێ‌ و جیهانێكی ئازاد و خەونی گەورە دەكات. بە پێی پێوەرەكانی ڕێباز، حیزبی باشوور شایەنی باسكردن نییە، لە دۆخێكی داڕزیودایە، تەنها ناونیشانی:” حیزبی مرۆڤە دوو ڕووەكان” بە كەڵكی ناساندنی دێت.

(2)

(عیسمەت ئینۆنۆ)ی فاشیست دەیگووت: ” سەگ لە سەگ بەردان، سەگ بە سەگ خنكاندن.” نەریتێكی كۆنی _عوسمانی_یە، بۆ میرە كورد و دەسەڵاتدارەكان بەكاریان دەهێنا، تا لەناو خۆدا یەكتری داپاچن. هەمان نەریتی دێرینی_عوسمانی_ دژی كورد، لەسەردەمی فاشیزمدا زیاتر گەشەی پێدرا. بە پێی كتێبەكەی _شەرەفخان_ لە پێناو دەسەڵات و قەڵەمڕەودا، لە چەندین وێستگەدا میرەكان، خێڵەكان، تەریقەتگەراكان، تەنانەت چاو زمانی نزیكترین كەسی خۆیان دەرهێناوە! شتێكی نوێ نییە گەر لە حیزبی كوردیدا دیمەنی لەو جۆرە ببینینەوە، ڕەگوڕیشەكەی دێرینە و لای میرەكان بەباشی دەردەكەوێت.

لەوانەیە فاشیزم و ئەویتری دەرەوە هەمیشە لەسەر ئەو نەریتە كۆنە كاربكەن، بێگومان خێڵ و تەریقەتگەراو میرەكانیش گەرچی ناویشیان گۆڕابێت، بۆیان دووبارە دەكەنەوە. لەم پرسانەدا هەڵسەنگاندنی كەسایەتییەكان جێگەی بایەخە، كەسایەتییە ناهوشیارەكان لە پێناو چوارچێوەیەكدا ئەشێت كار لەسەر ئەو نەریتە بكەن، بێگومان لەناو هەمان بازنەی حیزبیدا چەندین رووداوی لەو جۆرە دێتە ناوەوە، لە شەستەكانەوە تا ئەم ساتە بووە بە نەریتی حیزبی باشوور، بەڵام ئەوەی پرسیاری گرنگە، بۆچی لەم كەسایەتییەدا ئەم كردەیە زوو زوو دەردەكەوێت؟ مێژوو بۆ نابێتە شوێنی بیركردنەوەیان؟ میرەكان كاتێك چاوی براكانی خۆیان دەردەهێنا، كوا قەڵەمڕەوەكەیان؟ ئەم كەسایەتییە زیهن داگیركراو تێكشكاوە بۆ لەسەر بوونی خۆی و دەسەڵات هوشیاریی كەڵەكە ناكات؟

(3)

(عەبدوڵا ئۆجەلان) دەڵێت: ” یەكەم كاری من دروستكردنی مرۆڤێكی نوێیە.” پرسی هاوسەرۆكی بۆ حیزبی خێڵەكی، تەریقەتگەرا، خنكاو لەناو پیسخۆری و گەمارۆدراو بە ڕانت، نابێت. پرسی هاوسەرۆكی تیۆرییەكی نوێیە و لە ڕووە مێژووی و ڕەگوڕیشەییەكەیەوە سەر بە جیهانی میزۆپۆتامیاییە.

گەڕانەوەی ژنە بۆ پێگە ڕاستەقینەكەی خۆی. ئەو تیۆرییە پەیوەندی بەهاوسەنگییەوە هەیە، پەیوەندی بە زیندوو كردنەوەی خوداوەندە ژنی سەردەمی كشتوكاڵە، بەبێ‌ بوونی ژنێك و پیاوێك، پرسەكە تێكشاودەبێت، چونكە بنەمای تیۆرییەكە لێدانە لەو دیدگا نێرسالارییەی لە دەوڵەتشاری سۆمەری بۆ دەسەڵات دروستبوو، گەڕانەوەشە بۆ سەردەمی گەشەی خوداوەندە ژنی كشتوكاڵ و ڕزگاركردنی دەسەڵاتە لە نێرسالاری.(ئەوەی ئاگای لەو چوار هەزارساڵەی میژووی پێش زایەنی مپۆزپۆتامیا نەبێت، بێگومان نابێت لەبارەی ئەم تیۆرییەوە قسە بكات، چونكە ئاگای لە ڕەگوڕیشەكانی نییە.) هەر مرۆڤە نوێیەكە دەتوانێك هوشیاربێت لەسەر ڕابردووی دێرین و ئێستای خۆی، بۆیە دەتوانێت لەناو لاشە بۆگەنەكەی سیستەمدا، گۆشەیەكی تر بدۆزێتەوە بۆ چەمكی شۆڕشگێڕی و مانەوە و تیۆرییەی نوێ‌ بەرهەم بهێنێت لەسەر بنەمای ڕەگوڕیشەی دێرین، تا دامەزراوەیەكی جیاواز دروست بكات.

بێگومان (یەكێیتی نیشتیمانی لە بارەی تیۆریەكە هوشیارییەكەی زۆر هەژارە، بۆخۆی خەریكی كۆپییەكی ساختە بوو بە ئاوەژووكراوەیی، بۆیە كۆتاییەكەشی بەشكست هاتەوە.) ئەو حیزبە دەبێت بگەڕێتەوە سەر ئەسڵەكەی خۆی، چونكە لەناو جیهانی خێڵگەری و تەریقەتگەرایی و دەسەڵاتخوازیدا خۆی نوقم كردوە، واتە دەسەڵاتەكانی بكرێتەوە بە ستوونی، لەسەرەوە بۆ خوارەوە. ئەو تیۆریەی وەریگرتبوو بە كەڵكی ئەونایەت، چونكە حیزبێك نییە سەر بە تیۆریە و فیكربێت، حیزبێكە وزەی خۆی لە كۆمەڵێك پایەوە وەردەگرێت ئایدۆلۆژی و كاتی و خۆ هەڵواسینە بە گوتاری باوەوە.

پرسی هاوسەرۆكیش هیچ گونجانێكی لەگەڵ ئەو جیهانە حیزبییە نییە و لەناو فیكردا هاتووەتە دەرەوە.(حیزبی باشوور دەبێت لە گوتاری باو، ناو پایەی خێڵ، تەریقەت و میرەنشیندا، بۆ خۆی بگەڕێت، نەك لەناو تیۆریەو فیكردا.)

(4)

ڕەنگە پێویست بێت بازنەی خوێندنەوەكە تەسكتربكرێتەوە. چی ڕوویداوە و بۆ ڕوویداوە و لە پشتەوە چی دەگوزەرێت؟ هیچ كەس زانیارییەكی دروستی نییە، ئەوەی میدیا دەیڵێت: شایەنی متمانە پێكردن نییە، چونكە میدیا بەهای خۆی لەدەست داوە و بووەتە كۆمەڵێك دوكانی ڕانتەكان، هاژەهاژو هاتوهاواركەر و لایفچی جگە لە تۆمەت و خۆ شینكردنەوە شتێكی لۆژیكی لە زمانیان بەرنابێتەوە، كە ئەمڕۆ میدیا هەر ئەو تایپانەن بۆیە بەهای نەماوە.

بەڵام دیمەنەكە لە دوورەوە، دەخوازێت ددانپیانانێكی تاڵبێت بۆ دوو دەستە كە پێشوتر تووشی وەهم بووبوون. دەستەیەك وەهمی حیزبی كراوە و شۆسیالیست، دەستەیەك وەهمی نەوەیەكی نوێ‌ هاتوەتە پێش.(نەوەی نوێ‌ لەسەر میراس نایەت، نەوەی نوێ‌ یانی دونیابینی نوێ‌، هێزەكەی لە دونیابینییەكەیەتی نەك میراسی بۆماوە.) هەرچۆنێك بێت دوو دەستەكە وەهمەكەیان پوچەڵ بوویەوە. ئێستا ڕوونە حیزب هی یەك خێزانە، كەوایە یەكێك لە كوڕەكان شوێنی باوكیان دەگرێتەوە.

لەو نێوانەدا گەر جەسارەت هەبێت، دەنگ بەرز دەكەنەوە و دەڵێن: مادام هەر حیزب بوو بەهی كوڕەكان، با قات لەبەرەكەیان شوێنی باوكی بگرێت، نەك سەربازەكەیان، بۆ ئەوەی سیمای حیزب نەبێتە سەنگەر و دوای شەش مانگ تۆران لە كۆبوونەوە دەست پێنەكات، بە تایبەت ئەوانەی چەوریان زۆرە و، ئەوانەی سیس و ملباریكن و، وەرزش ناكەن و ناچن بۆ هۆڵی لەش جوانی.(جا كامیان جورئەتی ئەم قسەیەی هەیە؟!)

(5)

پرسی ئازادی نابەسترێن بە كارەكتەرێكەوە، سروشتی شار بۆ شار جیاوازە، ئەو وەهمەی لە زیهنی تاقمێك لە دەسەڵاتدار و ڕانتەكان هەیە بۆ كۆنترۆڵكردن، ماوەیەكی دیكە دەڕەوێتەوە. پرسی ئازادی و ماف بووەتە پرسێكی سروشتی گرێدراو بە دونیای مرۆڤەوە، نە مەرگی كەسێك، نە چوونی كەسێك، نە بەهاتنی كەسێكی دیكەش كۆتایی دێت.

كۆمەڵگەیەك لە وێستگە سەختەكانی فاشیزم و سیستەمە سەركوتكەرەكاندا بەرگری لە ئازادی و مافی خۆی كردبێت، ئێستا بەهاتوهاواری تۆڕەكۆمەڵایەتییەكان دەست لەو پرسە گرنگانەی خۆی هەڵناگرێت و بانگەشەچیانیش بۆ كپوبوونی ئازادی، لە وەهم چیەكان وەهماویترن.

بەڵام گەر بۆ ماوەیەكی دیاریكراو پۆپۆلیزم كەمێك كپ بكرێت، خزمەت بە پرسی ئازادی و گەڕانەوەی حورمەتە بۆ نووسین و دەنگ و وتن و مافە. لێ‌ گەر پرسێكی گەورە ببەسترێت بە هەر كارەكتەرێكی حیزبییەوە، ئەمە نە ناسینی پرسەكەیە، نە ناسینی كۆمەڵگەكە و تەنها قسەی ئەو ئەبلانەیە لە شوێنێك نانەكەیان كەوتوەتە مەترسییەوە، بانگەشەی پرسی ئازادی دەكەن و حەقیقەتەكە ناڵێن، كە نانەكەی خۆیانە. بۆ ئەوەی باشتر لە پرسی ئازادی تێبگەین، دەكرێت لە وێستگە گرنكەكاندا پرسەكە ببینین چۆن خۆی دەردەخاتەوە. بەهەرحاڵ، لە حیزبی باشووردا ئەم دێڕە شیعرەی (مەحوی)یش گۆڕانی بەسەردا هات: ((كە تۆ خۆت كۆسەی بە تۆ چی ڕیشی باوباپیرت.)) خۆیان كۆسەن و بەوانیش هەمووشتێكە ڕیشی باوباپیریان.